Bài 2: “Cốt lõi” đổi mới phương thức lãnh đạo là gì?

Phát biểu bế mạc Hội nghị Trung ương 6, khóa XIII, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: Trên cơ sở thống nhất cao về nhận thức, cần phải có quyết tâm cao, nỗ lực lớn trong tổ chức thực hiện, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, sâu sắc nhận thức về đổi mới PTLĐ của Đảng trong điều kiện mới; triển khai thực hiện đồng bộ cả 5 PTLĐ của Đảng trên cơ sở đẩy mạnh đổi mới, nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện các nghị quyết của Đảng; đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức, cán bộ; đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục, vận động; phát huy vai trò, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên; đồng thời, đẩy mạnh cải cách hành chính; đổi mới phong cách lãnh đạo, phương pháp công tác, lề lối làm việc của các cơ quan lãnh đạo của Đảng từ Trung ương tới cơ sở...

Nghiên cứu Nghị quyết số 28-NQ/TƯ ngày 17-11-2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, khóa XIII, cho thấy: Trong 5 PTLĐ của Đảng thì việc đổi mới, nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu, xây dựng, ban hành và lãnh đạo tổ chức thực hiện các nghị quyết của Đảng là vấn đề “lõi”, mang tính quyết định.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam

Đảng Cộng sản Việt Nam là Đảng duy nhất cầm quyền, lãnh đạo Nhà nước và toàn xã hội; với trách nhiệm cao cả và nặng nề trước hết là hoạch định ra cương lĩnh, đường lối đúng để lãnh đạo đất nước, dẫn dắt dân tộc đi lên, tránh nguy cơ sai lầm về đường lối. Do đó, đòi hỏi Đảng phải thường xuyên nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ trí tuệ và chất lượng công tác lý luận, năng lực dự báo, tầm nhìn chiến lược, xuất phát từ thực tiễn của đất nước và quốc tế để hoạch định đường lối, chủ trương của Đảng. Đường lối chính trị đúng là đường lối phản ánh đúng quy luật khách quan, đáp ứng đúng yêu cầu thực tiễn, phù hợp với nguyện vọng của nhân dân, chỉ ra được mục tiêu, phương hướng và giải pháp cơ bản của cách mạng, trên cơ sở đó tập hợp, tổ chức, động viên quần chúng thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ của sự nghiệp cách mạng.

Minh chứng điều này, tại Hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề “Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của HTCT-Những vấn đề lý luận và thực tiễn”, đồng chí Hoàng Thị Thúy Lan, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc dẫn chứng: Cách đây 20 năm, Vĩnh Phúc còn là tỉnh nghèo, khi đó, Tỉnh ủy đã ban hành nghị quyết về phát triển kinh tế lấy công nghiệp làm trọng tâm và nền tảng để phát triển. Nhờ đó, sau hơn 10 năm thực hiện, tỉnh đã tự cân đối ngân sách và có phần đóng góp cho Trung ương. Kinh nghiệm của tỉnh là khi ban hành nghị quyết phải lựa chọn những vấn đề khó, vấn đề mới; mọi chủ trương, chính sách phải xác định rõ “dân là gốc”, người dân phải được thụ hưởng thành quả.

Nghị quyết đúng, trúng, kịp thời nhưng việc cụ thể hóa các nghị quyết của Đảng thành chính sách, luật pháp của Nhà nước, thì đó là cơ chế, phương thức, là nghệ thuật lãnh đạo của Đảng. Để hiện thực hóa Cương lĩnh chính trị, chủ trương, đường lối, quan điểm, mục tiêu của Đảng trong thực tiễn đối với HTCT, một biện pháp quan trọng là Đảng cử những cán bộ, đảng viên có bản lĩnh vững vàng, có uy tín và năng lực vào hoạt động trong các cơ quan Nhà nước, nắm giữ những cương vị then chốt trong bộ máy Nhà nước, đồng thời có cơ chế kiểm tra hoạt động của các đảng viên đó. Đảng viên hoạt động trong bộ máy nhà nước có trách nhiệm vận động, thuyết phục các cơ quan và công chức Nhà nước thực hiện quan điểm, đường lối của Đảng, cụ thể hóa các nghị quyết của Đảng vào thực tiễn quản lý xã hội của các cơ quan Nhà nước và ra sức hoạt động để biến đường lối của Đảng thành hiện thực. Mọi đảng viên phải chấp hành các quyết định của Đảng, phục tùng kỷ luật của Đảng; lại phải biết lắng nghe ý kiến của các cơ quan và công chức Nhà nước để kiến nghị với Đảng, kịp thời điều chỉnh các chủ trương chưa thật phù hợp.

Sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước là làm cho Nhà nước hoạt động hiệu quả theo đúng đường lối, quan điểm của Đảng, thể hiện được ý chí, nguyện vọng, lợi ích của nhân dân và gắn bó chặt chẽ với nhân dân. Mỗi cán bộ, đảng viên trong HTCT phải nắm vững, thấu triệt và hiểu rõ: Đảng lãnh đạo Nhà nước và xã hội không phải là Đảng thay thế Nhà nước quản lý xã hội hoặc thay thế nhân dân làm chủ Nhà nước. Cả Đảng, cả Nhà nước đều là công cụ bảo đảm và thực hiện quyền làm chủ của nhân dân, đều phấn đấu hoạt động vì lợi ích của nhân dân, Đảng không phải là cơ quan quyền lực Nhà nước, không nên hiểu Đảng và Nhà nước là hai hệ thống quyền lực song song, tách rời hoặc đối lập Đảng và Nhà nước. Đảng lãnh đạo Nhà nước, lãnh đạo HTCT, nhưng lại là một bộ phận của HTCT, một thành viên của Mặt trận Tổ quốc. Đảng lãnh đạo định ra Hiến pháp và pháp luật, đồng thời hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật. Cán bộ, đảng viên của Đảng không đứng trên pháp luật, hoạt động ngoài khuôn khổ của pháp luật. Đó là những căn cứ lý luận quan trọng để tiến hành đổi mới PTLĐ của Đảng, và đó cũng là nguyên tắc cơ bản chỉ đạo hoạt động của một đảng cầm quyền.

Liên quan đến về vấn đề này, tại Hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề “Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của HTCT-Những vấn đề lý luận và thực tiễn”, đồng chí Nguyễn Thị Tuyến, Phó bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội cho rằng: Đổi mới PTLĐ của Đảng đối với HTCT phải trên cơ sở nhận thức đầy đủ mối quan hệ giữa Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ; trong việc thực hiện quyền lực của nhân dân để phân định rõ chức năng, nhiệm vụ, tránh chồng chéo, tránh khuynh hướng cấp ủy buông lỏng lãnh đạo hoặc bao biện, làm thay; chú trọng đổi mới PTLĐ của cấp ủy đối với chính quyền cùng cấp, coi đây là khâu quan trọng; tăng cường kỷ cương, kỷ luật trong Đảng; phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể; thực hiện tốt nguyên tắc: “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ”, “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân hưởng thụ”...

Có nghị quyết đúng, trúng; cụ thể hóa sát với tình hình nhiệm vụ mỗi cơ quan, đơn vị trong HTCT. Muốn chấp hành nghiêm các nghị quyết của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước, đưa nghị quyết vào cuộc sống thì một yêu cầu bắt buộc trong đổi mới PTLĐ của Đảng đối với HTCT và toàn xã hội là cán bộ, đảng viên phải tiên phong, gương mẫu đi đầu.

Thực hiện phương thức này, ngày 25-10-2018, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, khóa XII ban hành Quy định 08-QĐi/TW về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương. Quy định 08-QĐi/TW nêu 8 điều các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương phải gương mẫu đi đầu thực hiện, đặc biệt là phải hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, vì lợi ích của nhân dân, của quốc gia-dân tộc và mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng. Không làm bất cứ việc gì có hại cho Đảng, cho đất nước và nhân dân. Lấy ấm no, hạnh phúc và sự hài lòng của nhân dân làm mục tiêu phấn đấu.

Quy định 08 đồng thời chỉ rõ 8 điều phải nghiêm khắc với bản thân và kiên quyết chống, tập trung vào chống chủ nghĩa cá nhân, cục bộ, bản vị. Lợi dụng tập thể để né tránh trách nhiệm hoặc lấy danh nghĩa tập thể thực hiện mục đích cá nhân. Nói không nhất quán, nói không đi đôi với làm, nói nhiều làm ít; để vợ (chồng), bố, mẹ, con, anh chị em ruột lợi dụng chức vụ, quyền hạn, uy tín của mình để vụ lợi. Để vợ (chồng), con đẻ, con nuôi sống xa hoa, phô trương, lãng phí hoặc sa vào tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật...

Nêu gương là trách nhiệm, bổn phận và là đạo lý của người đảng viên của Ðảng trước nhân dân; trách nhiệm nêu gương đó phải được thể hiện từ trong tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tự phê bình, phê bình đến trong quan hệ với quần chúng, trách nhiệm trong công tác, ý thức tổ chức kỷ luật, đoàn kết nội bộ như Ðại hội lần thứ XIII của Ðảng đã khẳng định.

Thực tiễn minh chứng, các tầng lớp nhân dân một lòng một dạ tin đi theo Đảng, bắt đầu từ những tấm gương của cán bộ, đảng viên của Đảng. Nhưng thời gian qua, chúng ta thật đau xót khi có một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, kể cả một số cán bộ cấp cao vi phạm nguyên tắc, quy định, điều lệ Đảng, vi phạm chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước, không thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ được giao, không trung thực trong kê khai tài sản, thu nhập, lợi dụng chức trách nhiệm vụ được giao để trục lợi, lo vun vén cá nhân, làm thất thoát lớn tài sản của Nhà nước; ưu ái cho người thân, gia đình trong quy hoạch, luân chuyển, bổ nhiệm cán bộ... làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng. 

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn: Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải mực thước cho người ta bắt chước. Do vậy, mỗi cán bộ, đảng viên cần nghiêm túc thực hiện trách nhiệm nêu gương; người có chức vụ càng cao, cương vị càng lớn thì càng phải gương mẫu trong tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, phong cách, tác phong, lề lối công tác để quần chúng, nhân dân noi theo; phải thể hiện được tư tưởng vững vàng, quan điểm đúng đắn, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, hết lòng vì nước, vì dân; có phong cách lãnh đạo khoa học, dân chủ, sâu sát thực tiễn, thật sự là hạt nhân đoàn kết, quy tụ, tạo động lực và phát huy trí tuệ tập thể, theo tinh thần Bác đã dạy: “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”.

Thực hiện tốt hai phương thức “cốt lõi” này, là tiền đề, điều kiện quan trọng để Đảng tiếp tục đổi mới các phương thức lãnh đạo khác gắn với nâng cao năng lực lãnh đạo, coi đây là yêu cầu quan trọng trong công tác xây dựng Đảng và HTCT, quyết định sự thành công của cách mạng Việt Nam. (còn nữa)

Nhóm PV Phòng Biên tập CTĐ, CTCT